Zihin Kuramı Nedir?

admin

• Mart 11, 2023
• zihin kuramı

Zihin kuramı; bireyin kendisi dışındaki kişilerin düşünce ve inanç gibi zihinsel süreçlerinden bir anlam çıkarabilmek ve bu anlam sonucunda da kişilerin ne ifade etmek istediğini veya istekleri doğrultusunda nasıl bir davranış geliştireceğini tahmin etme becerisidir. Kısaca zihin kuramı, bireyin kendisi dışında olan bireylerin bir zihni olduğunu ve bu zihinde olanları anlayabilme becerisine sahip olduğu anlamına gelmektedir. 

Uzmanların yapmış olduğu araştırmalar sonucunda çocukların zihinsel becerilerle ilgili tahminde bulunması ve davranışların altında yatan nedenleri anlamlandırabilmesi; çocukta sosyal ve bilişsel gelişimin sağlanması için önemlidir. Sosyal yaşamla paralel olarak gelişen zihin; duyguları anlama, empati yapabilme, şakaları anlama gibi durumlarda aktif rol oynamaktadır. Aynı zamanda zihin okuma becerisi çocuğun ailesiyle veya sosyal çevresindeki bireylerle ilişkilerinde onları anlama ve buna uygun davranış geliştirme becerisi için de son derece önemlidir. 

Gelişim alanları ve bu alanlara ait becerileri normal seyrinde kazanan çocukların, zihin kuramı gelişimi, çocuk 4-5 yaşlarındayken kazanılmaktadır. Gelişim bozuklukları arasında olan otizm spektrum bozukluğuna sahip çocuk veya bireylerde ise zihin kuramı becerilerini sergileme noktasında sıkıntı yaşanmaktadır. Sosyal becerilerde yetersizlik yaşanması olarak tanımlanan otizm tanılı çocuklarda veya bireylerde özellikle iletişim kurmada başarısızlık, sosyal anlamda başarısızlık ve yanlış inanç testlerinde başarısızlık görülmektedir. Normal gelişim seyreden çocuklarda bu beceriler kendiliğinden gelişirken otizm tanılı bireylerde bu becerilerin kazandırılması için bir takım yöntem ve teknikler kullanılmaktadır. 

Zihin kuramının çocuklarda gelişmesi için bazı dönemler vardır. Bu dönemlere bir göz atmakta fayda vardır.

Zihin Kuramının Normal Gelişimi

• 18-20 Aylık Dönem: Bu dönemde normal gelişim seyrinde olan çocuklarda duygu, düşünce ve istek gibi zihin içerikli davranışlar gözlemlenmeye başlar.
• 3-4 Yaş Arası Dönem: Bu dönemde çocuk zihinsel becerilerinin gelişmesinde atak yaşamaktadır.
• 5 Yaş Dönemi: Bu dönemde ise zihinsel becerilerin neredeyse tamamı çocukta kazanılmakta ve gözlemlenmektedir. 

Yukarıda zihinsel gelişimin sosyal ve bilişsel gelişimle yakından ilişkili olduğundan bahsedilmişti. Buna bağlı olarak çocuğun zihinsel ve sosyal gelişiminin desteklenmesi için çocuğun sosyal ortamlarda deneyim yaşamasına imkan verilmeli ve zengin bir öğrenme ortamı sunulmalıdır. 

Çocuğun gelişim alanlarının gelişmesi zihinsel gelişimine de katkı sağlamaktadır çünkü gelişim bir bütündür. Olgunlaşma, yaşantı, uyum, örgütleme, dengeleme ve sosyal geçiş gibi bazı durumlarda ise zihinsel olumsuz veya olumlu yönde etkileyebilmektedir. Zihinsel gelişimi etkileyen faktörlerin bilinmesi de önem arz ermektedir. 

Zihinsel Gelişimi Etkileyen Faktörler Nelerdir?

Olgunlaşma: Olgunlaşma çocuğun kendisinden beklenen becerileri yerine getirebilecek yeterliliğe ulaşması demektedir. Çocuğun zihinsel anlamda da olgunlaşabilmesi diğer bedensel ve diğer gelişim alanlarında da olgunlaşma sağlaması gerekmektedir. Herhangi bir gelişim alanında olgunlaşma sağlanmaması halinde bu durumdan zihinsel gelişim de etkilenmektedir.

Yaşantı: Çocuğun çevre ile iletişime girmesi ve yaşantı elde etmesi zihinsel gelişimi olumlu veya olumsuz yönde etkilemektedir. Bu etkinin olumlu yönde gelişebilesi için çocuğa yaşantı zenginliği sunulması önemlidir.

Uyum: Çocuğun dengelemeler arasında yukarı yönlü geçiş sağlamasıdır. Bu süreçte çocuğun zihinsel gelişi yukarı yönlü ilerlemektedir. 

Dengeleme: Çocuğun zihni karşılaştığı yeni bir durum karşısında zihinsel dengesizlik yaşar. Ardından bu durumla ilgili şemalar oluşturur ve dengesizlik durumunu ortadan kaldırır. 

Örgütleme: Çocuğun öğrenmeleri arasında uyum ve eş güdüm sağlanmasına fayda sağlayan örgütleme becerisi zihinsel gelişimi etkilemektedir. 

Sosyal Geçiş: Anne, baba, öğretmen ve arkadaş gibi sosyal çevre çocuğun iletişiminin ve zihninin gelişmesine katkı sağlar. Çocuk aktif olarak sosyal öğrenmelere dahil olursa, öğrenmeleri kalıcı hale gelir. 

Hastalık: Çocuğun özellikle otizm gibi gelişimsel bir bozukluk yaşaması zihin gelişimini doğrudan etkilemektedir. Ayrıca çocuğun gelişim alanlarını etkileyen bir hastalığa sahip olması diğer gelişim alanlarını etkilediği gibi zihinsel gelişimi de etkilemektedir. 

Ailenin Sosyo-Ekonomik Durumu: Çocuğa öğrenme fırsatları sunma anlamında sosyo-ekonomik düzey etken olabilmektedir. Ancak unutulmamalı ki önemli olan yapılan etkinliğin veya geçirilen vaktin verimli olması önemlidir. 

Sağlıklı Beslenme: Sağlıklı gıdalar tüketme ve bazı besinlerin tüketilmesi zihin gelişimine katkı sağlamaktadır. Bu sebeple çocukların beslenmesine ve tükettiği besinlere dikkat edilmelidir. 

Ailenin Tutum ve Davranışları: Ailenin çocuğa karşı geliştirdiği tutum ve davranışlar çocuğun zihinsel gelişimini etkilemektedir. Aile ve çocuk arasında verimli bir etkileşim sağlanabilmesi için ailelerin demokratik bir tutum sergilemesi gerekmektedir. 

Albatros Balıkesir Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezinden Danışmanlık Alın 

Çocuğunuzun zihin kuramına bağlı olarak gelişmesi gereken becerilerinin gelişmesi noktasında gerilik veya sıkıntı yaşadığını düşünüyorsanız konu ile ilgili daha detaylı bilgi edinmek için Balıkesir Özel Eğitim Kurumları arasında olan Albatros Balıkesir Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezine başvuruda bulunabilirsiniz. Albatros Balıkesir hakkında daha detaylı bilgi için Instagram hesabımızı takip edebilirsiniz. 

Traveller Mania