Dilsel güçlük durumunun erken yaşta belirlenmesi, tanılanması ve sonrasında da uygun tedaviye başlanması sürecin olumluya gitmesi açısından son derece önemlidir. Erken teşhisin önemli olmasına bağlı olarak aileler çocuğunun dilsel güçlük yaşadığından şüpheleniyorsa mutlaka bir uzmana başvurmalılar. Çocukta dilsel güçlük yaşanıp yaşanmadığının ön tespiti için dilsel güçlük hakkında bilgi sahibi olmakta fayda vardır. Sizlerle beraber ”Dilsel Güçlük Nedir?” ve ”Dilsel Güçlük Belirtileri Nelerdir?” başlıklarına bir göz atalım.

Dilsel Güçlük Nedir?

Hayatımız boyunca kendimizi ifade ederken kullandığımız dili, küçük yaşlardan itibaren edinmeye başlarız. Gelişimin bir bütün olduğunu göz önünde bulundurulduğunda dilde yaşanan sıkıntılar ve gerilikler sosyal gelişim gibi diğer gelişim alanlarını da olumsuz etkilemektedir. Yani bireyin dilsel anlamda güçlük çekmesi ve buna bağlı olarak anlaşılmadığını düşünüp kendini sosyal ortamlardan soyutlaması bireyin özgüven gelişimine ve sosyal gelişime negatif yönlü bir etki oluşturacaktır. 

Dilsel güçlük konuşmanın akıcılığında, seslerin veya harflerin çıkarılmasında, vurgulamasında, artikülasyon bozukluk bulunmasında problem yaşanması hâlinde dili kullanmada, konuşmada ve iletişimde problem yaşanmasıdır. Yaşanan dilsel güçlüğün birçok sebebi olabilmektedir. Bunların bazıları çocuktan kaynaklanan sebepler olabilirken bazıları çevresel etmenlere bağlıdır. 

Çocuğa bağlı etmenler şu şekildedir: 

  • Konuşma Organları: Çocuğun dil, diş, damak, ses tellerinde problem yaşanması kaynaklıdır. 
  • Olgunlaşma: Çocuğun kendinden beklenen görevleri yerine getirebilecek yetkinliğe sahip olması olarak tanımlanan olgunlaşma çocuğun dil edinmesinde son derece önemlidir. Ayrıca çocuklara uygun dil eğitimi verilirken olgunlaşma düzeyleri ve gelişim düzeyleri mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır.
  • Zekâ: Konuşmanın gerçekleşmesi karmaşık bir süreci barındırmaktadır. Çocukta zihinsel bir problemin var olması hâlinde dil gelişimi de sekteye uğramaktadır.
  • İşitme: İfade edici dilden önce alıcı dil gelişmektedir. Alıcı dilin gelişmesi sürecinde ise bebeğin ve çocuğun dile maruz kalması gerekmektedir. İşitmede bir problem yaşanması hâlinde çocuğun dil gelişimi olumsuz yönde etkilenmektedir. Ailenin özellikle çocuklarının yaşamlarının ilk iki yılında işitme konusunda hassas davranması gerekmekte ve gerekli testleri yaptırmaları gerekmektedir. 
  • Duygusal Durum: İlk çocukluk dönemi olarak adlandırdığımız 3-6 yaş arasında çocuğun yaşadığı duygusal bir güçlük dil gelişimini olumsuz etkileyebilmektedir. Çocuk yaşadığı dilsel güçlük sebebiyle içine kapanabilmektedir. Bu durumda daha az iletişime girmesine neden olabilmektedir. 
  • Sağlık: Çocuğun uzun bir süre ağır bir hastalıkla karşı karşıya kalması sonucunda çocuğun gelişimi olumsuz yönde etkilenebilmektedir. 

Çevreye bağlı etmenler şu şekildedir:

  • Güdülenme-Uyarım-Teşvik: Çocuğun hem alıcı hem de ifade edici dilinin gelişmesi için çocuğa uygun ortamlar sunulmalıdır. Çocuklar mutlaka konuşmaya ve kendisini ifade etmeye teşvik edilmelidir. Bu süreç kesinlikle baskı ile geçekleştirilmemelidir aksine çocuğun eğlenmesi sağlanmalıdır. 
  • Konuşma Öğretilmesi Sürecinde Kullanılan Metotlar: Çocuğun gelişimine uygun metotlar belirlenmelidir. Ayrıca öğretmen gibi çocukla iletişime geçen bireylerin de doğru bir dil kullanımına sahip olması gerekmektedir. 

Dilsel Güçlük Belirtileri Nelerdir?

Dilsel güçlük yaşayan çocuklarda gözlemlenen en belirgin belirti çocuğun dil gelişiminde belirlenen konuşmaya başlaması gereken yaş aralığında gecikme yaşanmasıdır. Çocuğun 2-3 yaş aralığına gelmesine rağmen ve akranlarıyla kıyas yapıldığı zaman konuşmasında belirgin bir gerilik yaşanması bu çocukların fark edilmesinde belirleyici etmenlerdendir.

Dilsel güçlük yaşayan çocukların kelime hazneleri son derece kısıtlıdır. Anlaşılması zor veya konuşmama durumlarını sergileyen çocuklar kendini ifade edebilmek için sözlü iletişim yerine jest ve mimik gibi sözsüz iletişim yollarına başvurabilmektedir. Ayrıca dilsel güçlüğü olan çocuk kendilerine sunulan yönergeleri de anlamakta zorlanabilmektedir.

Dilsel güçlük yaşayan çocuklar dikkat, algı ve öğrenme becerilerinde sıkıntı yaşarlar hatta motor becerilerinin kontrolü becerisinde de sıkıntı yaşayabilmektedirler. Konuşma güçlüğünü daha ileri düzeyde yaşayan çocuklarda ise çocuk kendini anlatmak için fiziksel hareketlerden fazlasıyla yararlanmaktadır. İletişim kurmak istediği kişiye vurma gibi davranış geliştiren çocuklar sergiledikleri bu ve bunun gibi davranışla sonucunda arkadaşları arasında yalnızlaşabilmektedir. Anlaşılmadığını düşünen çocukta uyum problemleri de açığa çıkabilmektedir.

Yukarıda belirtilen belirtileri çocuğunuzun yaşadığını düşünüyorsanız nedenini öğrenmek ve tam tanılama yapılabilmesi için mutlaka bir uzmana danışmalısınız. Uzmanın belirlediği tedavileri uygularken de çocuğa destek amacıyla özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde bulunan dil ve konuşma terapilerinden yararlanabilirsiniz. Ayrıca çocuğun tedavi sürecine olumlu etki edebilmek için dil ve konuşma terapistlerinin veya uzmanların sizlere verdiği çalışmaları gerçekleştirerek tedavide süreklilik sağlanmasına katkı sağlayabilirsiniz. 

Albatros Balıkesir Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezinden Dilsel Güçlük Danışmanlığı Alın

Balıkesir’de ikamet ediyorsanız ve dilsel güçlük ile ilgili bilgi edinmek istiyorsanız; Dil ve Konuşma Terapisine başvurabilir, dilerseniz dilsel güçlük ile ilgili danışmanlık hizmetlerinden yararlanabilirsiniz. Balıkesir Özel Eğitim Kurumları arasında yer alan Albatros Balıkesir Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezine başvuruda bulunabilirsiniz. Albatros hakkında daha detaylı bilgi edinmek için Instagram adresimizi ve Albatros Balıkesir’i inceleyebilirsiniz.