Artikülasyon ve Fonolojik Bozukluklar Nelerdir?

admin

• Mart 30, 2023
• artikülasyon bozuklukları, Fonolojik bozukluklar

Artikülasyon ve fonolojik bozukluklar hakkında bilgi sahibi olmak bu bozuklukları yaşayan çocukların belirlenmesinde önem arz etmektedir. Artikülasyon ve fonolojik bozukluklar yaşayanların belirlenmesi ve ardından da tedaviye başlanması sürecin olumluya gitmesi açısından fayda sağlamaktadır. Dilerseniz sizlerle beraber artikülasyon ve fonolojik bozukluklara göz atalım. 

Artikülasyon Bozuklukları

Artikülasyon bozuklukları ses tellerinin açılıp kapanma derecesine bağlı olarak sözcüklerin, seslerin ve hecelerin yanlış üretilmesi sonucunda meydana gelen bozukluk türüdür. Ayrıca bu durum çocuğun konuşmasının anlaşılmamasına neden olmaktadır. Seslerin, hecelerin ve sözcüklerin doğru bir şekilde üretilmesinde küçük dil, dişler, dil, dudak ve çene aktif rol oynamaktadır. Bu sebeple ağız ve çevresindeki motor becerilerin gelişmesi seslerin, hecelerin ve sözcüklerin hem doğru çıkarılmasına hem de kalitesinin artmasına katkı sağlayacaktır. 

Artikülasyon bozukluklarında çocukların yaptıkları hata tutarlılık göstermektedir. Yani çocuk bir sesi bir kelime içerisinde yanlış üretiyorsa çocuk aynı sesi farklı bir kelime içerisinde de yanlış üretmektedir.  

Konuşmada kullanılan sesler ünlü ve ünsüz sesler olmak üzere iki kategoride değerlendirilmektedir. Ünsüz harflerin kullanımında hava akımında yaşanan dirence bağlı olarak hava akımı ya tamamen durdurulur ya da hava akımında sapmalar meydana gelir. Ünlü harflerin kullanımda ise gırtlağın üzerinde bulunan boşluğun büyüklüğünün ve şeklinin değiştirilmesi sonucunda ünlü sesleri çıkarırız. Ünlü harflerin kullanımında ünlü seslerin ciğerden gelen hava akımına karşı direnci kabul edilemeyecek kadar sınırlıdır. 

Artikülasyon bozuklukları farklı sebeplere bağlı olarak meydana gelebilmektedir. Bu sebepler şu şekildedir:

• Zekâ Geriliği: Çocukta yaşanan zekâ geriliğine bağlı olarak artikülasyon bozukluğu meydana gelmektedir.
• Yapısal Anomalilere Bağlı: Dudak ve damakta yarık olması, ağız ve yüz kaslarında problem gözlemlenmesi gibi durumlara bağlı olarak seslerin üretilmesinde problem yaşanan bozukluklardır.
• İşitme Bozuklukları: Çocukta doğuştan meydana gelen işitme kaybı, cisim kaçması veya orta kulak iltihabına bağlı olarak yaşanan işitme kaybı gibi durumlarda konuşma seslerinin doğru üretilmemesidir. 
• Nörolojik Kaynaklı Bozukluklar: Travmatik beyin yaralanmaları ve felç gibi konuşma kaslarının zarar gördüğü rahatsızlıklara bağlı olarak seslerin çıkarılmasında problem yaşanmasıdır.
• Yanlış Öğrenme ve Yanlış Pekiştirme: Çocuğun gelişimine uygun olarak konuşmaması bebeksi dediğimiz konuşmayı sergilemesi ve ailenin çocuğu sevimli bulma gibi pekiştirmeler yapmasına bağlı olarak seslerin yanlış çıkarılmasıdır. 

Fonolojik Bozukluklar 

Çocuklarda görülen ve ses bozukluğu olan fonolojik bozukluk; konuşma için gerekli olan seslerin hepsinin veya bir bölümünün üretilememesidir. Kendi yaşıtlarının dil gelişim seviyesinden geride kalan bu çocuklarda; seslerin birleştirilmesi ve kelimeye dönüştürülmesi oldukça kısıtlıdır. Fonolojik anlamda çocukların yaşamış olduğu problemin derecesinin çocuktan çocuğa değişiklik gösterebileceğini belirtmekte de fayda vardır. 

Fonolojik bozukluk yaşayan çocukların yaşadığı durum sadece seslerin üretilmemesi gibi düşünülüp basitleştirilmemelidir. Çünkü çocuklar konuşma seslerini doğru bir şekilde kullanmadıklarında heceleme ve okuma gibi faaliyetlerde de sıkıntı yaşamaktadır. Okumada problem yaşanmasına bağlı olarak akademik hayatında düşüş yaşayan çocuk, belli bir süre sonra sosyal çevresinden de kendisini soyutlamaya başlamaktadır. 

Fonolojik bozuklukların oluşmasında farklı sebepler mevcuttur. Bu sebeplerden uzmanlarca kabul gören 3 tanesi şu şekildedir:

• Nörolojik Kaynaklı Fonolojik Bozukluklar: Ağız veya ağız çevresinde bulunan ve konuşmaya yarayan kaslarda herhangi bir kısıtlılık ya da problem yaşanmamasına rağmen beyinde gerçekleşen sinirsel bir problem sonucunda, beynin ağız kaslarının kontrolünü sağlayamamasına bağlı olarak seslerin çıkarılamamasıdır. 
• Fizyolojik Kaynaklı Fonolojik Bozukluklar: Sesin üretilmesinde ve konuşulmasında dil, küçük dil, ağız, kafatası ve kafatası gibi fizyolojik yapıda meydana gelen herhangi bir problem sesin doğru çıkarılmasını olumsuz etkilemektedir. Fizyolojik kaynaklı meydana gelen fonolojik bozuklukta dil terapilerine başvurulması çocuğa fayda sağlayacaktır. 
• Kaynağı Tam Olarak Bilinmeyen Fonolojik Bozukluklar: Sinir sisteminin gelişiminde problem yaşanması veya çevresel faktörlere bağlı olarak gelişebilen ve henüz kaynağı tam olarak belirlenemeyen fonolojik bozuklardır. 

Çocukların yaşadıkları artikülasyon ve fonolojik bozukluklar; çocukların akademik hayatı ve sosyal hayatı başta olmak üzere çocuğun hayatında önemli olan durumlarda çocuğu etkilemektedir. Çocuğun bu olumsuz etkiye kapılmaması için başta bir takım önlemler alınmalıdır. Bu önlemlerin en temelini erken tanı ve tedavi oluşturmaktadır. Bu süreçte dil ve konuşma terapilerine başvurulması çocuğun faydasına olacaktır. 

Albatros Balıkesir Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkeziden Danışmanlık Alın

Çocuğunuz artikülasyon ve fonolojik bozuklukların belirtilerini yaşıyorsa ve bu başlıklar hakkında daha detaylı bilgi sahibi olmak istiyorsanız, dilerseniz Balıkesir Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezleri arasında bulunan Albatros Balıkesir Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezine başvuruda bulunabilirsiniz. İsterseniz Balıkesir’de bulunan kurumumuzu ziyaret edebilir ya da Albatros Balıkesir‘in Instagram hesabını takip edebilirsiniz.